پداگوژي يا «علم تعليم و تربيت »را به طور اعم«علم اموزش و پرورش كودكان »و به طور اخص «روش اموزش »تعريف كرده اند .«آموزش و پرورش» داراي معناي وسيعتري است:اين اصطلاح نه تنها بيانگر خودنهاد،بلكه نتيجه آن و مجموع فرايندهايي است كه يك شخص رادر تمامي ابعاد ذهني ،اخلاقي،جسماني،زيباشناسي واجتماعي ميسازد.از نظر تاريخي ،آموزش و پرورش قبل از هر نوع تعليم و تربيتي وجود داشته است ؛آموزش و پرورش جزئي از زندگي هر گروه اجتماعي است كه با انتقال فرهنگ خويش شرايط بقاي خود را تضمين ميكند.
از نظر لغوي ،«پداگوژي»به اعمال و رفتاري گفته مي شود كه بزرگسالان روي كودكان اعمال مي كنند (paida )،در حاليكه امروزه آموزش وپرورش روي بزرگسالان نيز اعمال ميشود؛آموزش وپرورش سعي دارد از عمل يكسو يه مربيان بر فراگيران فراتر رفته و مباحثه اي دو جانبه ايجاد كند؛همچنين آموزش و پرورش بر مفهوم «خود آموزي» كه نشان دهنده تلاش فرد براي خود سازي است، تأكيد مي كند. وانگهي امروزه در مقابل تأثير وسائل ارتباط جمعي (مطبوعات ،راديو و تلويزيون )و محيط كه عاملان تربيت در نظر گرفته مي شوند ، از تأثير مدرسه كاسته شده است.

تکنیک های تقویت حافظه

پیامبر اکرم( ص):کدو بخورید، چرا که عقل را تیز و (کارآیى) مغز را زیاد مى‏کند.

گاهی اوقات با این مشکل مواجه می شویم که یک مطلب خیلی ساده را اصلاً به یاد نمی آوریم یا به سختی به یاد
می آوریم یا اینکه هنگام صحبت کردن راجع به موضوعی خاص ناگهان ادامه مطالب را فراموش می کنیم .

برای غلبه بر این مشکل بهتر است حافظه خود را با تکنیک های زیر تقویت کنید.

فعال باشید

این در مورد هر چیزی باید اعمال شود، هنگامیکه در حال شنیدن، تفکر و مطالعه کـردن هستید. سعی کنید از مطالبی که فرد دیگری به شما می گوید، نکتـه برداری نـمـایـیـد. اگـر بیحال و غیر فعال باشید، مغزتان دچار کندی و تعلل می گردد و اگر بـرای فـعـال بـودن تلاش کنید، ذهنتان راحت تر می تواند مطالب را بخاطر بسپارد.

تمرکزکنید

به جزئیات دقت نمایید. در طول روز چیزهای بسیار زیادی را می شنویـم اما تنها آنهایی را بیاد می آوریم که برایمان اهمیت داشته اند. مسائل مورد اهمـیت خـود را گـستـرش و بسط دهید تا بیشتر بتوانید آنها را به ذهن بسپارید. یک روش خوب این است که همه چیز را حیاتی فرض کنید. وانمود کنـیـد کـه یـک کـارآگـاه جنـایـی هستید و هر آنچه که در پیرامون شما در حال اتفاق افتادن است، حائز اهمیت می باشد.

ایجادپیوستگی نمایید

بین آنچه که می خواهید بیاد بسپارید و آنچه کـه قـبلا در ذهن دارید ارتباط به وجود آوریـد. این ارتباط میتواند یک رنگ، یک عدد یا یک کلمه هم قافـیـه بـاشـد.

تکرارنمایید

روش تنبیه معلم مدرسه تان را بیاد دارید؟ هرگاه فردی دچار خطایی می شـد، مـجبورش می کرد چندین و چند بار مطلبی را بنویسد. تکرار برای به ذهن سپردن مـوضـوعـات بسیار موثر بوده و باعث حک شدن افکار در مغزمان می گردد. هرگاه فردی را ملاقات می کـنـیـد، شروع به تکرار اسم او در ذهن خود نمایید. وقتی کسی شماره تلفنی را به شمـا می دهـد، چندین بار آنرا روی کاغذ نوشته و با صدای بلند تکرار کنید. اگر می خـواهـیـد مـطلبی را حفظ کنید کافی است آنرا چندین بار روی تکه ای کاغذ بنویسید.

اسامی را بهم ربط دهید

وقتی با کسی که با او قبلا آشنا شده اید اما اکنون اسمـش را بیاد نمی آوریـد، برخـورد می کنید، دچار آشفتگی و کلافگی می شویـد. مشکل را مـی تـوانـید با مرتبط نمودن آن اشخاص با کسی کـه بـه آنـهـا شباهت دارد و یا بـا واژه ای که با یـکـی از خـصـوصـیــات شخصیتی آنها نـزدیـک است، حـل نمـایید. با اسامی آنها بازی کنید ( رضا خوش تیپ، شیرین عسل ) و یک تصویر خیالی از آنها در ذهن خود مجسم نماییـد. بـرای بیـاد آوردن اسم یک فرد می تـوانـید حروف الفبا را از ابتدا بازگو نموده تا اینکه به حرف ابتدای اسم او برسید. احتمالا در این هنگام کل اسم را بخاطر خواهید آورد.

تصویری با مفهوم ایجاد کنید

از هرآنچه که میخواهید بخاطر بسپارید، تصویری خیالی در ذهن ایجاد نمایید. موضوعی را در ذهن خود تصور نمایید تا بتوانید همه چیز را بـصـورتی واضح مشاهده کنید. سپس هنگامیکه چیزی را فراموش کرده اید، این تصویر را مجسم کنید تا مـغـز شـمـا اطـلاعـات از دست رفته را بازیابی نماید.

از اطلاعات لذت ببرید

ما همیشه موضوعاتی را در خاطرمان نگاه میداریم که به آنها علاقمنـد هستـیـم. اگـر از ریاضیات متنفر باشید، حـفـظ کـردن فـرمـول ها و تـئوریهای پیچیده برایتان بسیار سخت خواهد بود. اما اگر یک فرضیه ریاضی را به صـورت کامـل مطـالـعـه نـمـوده و بـا مـصـائب و سختی های فردی که آن فرضیه را مطرح و عمر خود را برای اثـبـات آن صـرف کـرده آشـنا شوید، به مـوضوع عـلاقمند شده بـه خاطر سپـردن آن بـی دردسر و آسان خواهد گردید.

وقت بگذارید

حافظه بصـورت لحظه ای و آنی عمل نمی­کند. برای هضم و درک اطلاعات باید وقت کافی صرف نمایید. البته بخاطر سپردن بـعضی چیزها سریعتر از بعضی دیگر انجام می­گیرد، اما هیچگاه خودتان را به دلیـل کنـد بودن سرزنش نکنید. وقتی سعی در حفـظ کردن چیزی دارید، سطح انرژی خود را بالا نگاه داشته و بصورتی مؤثر تمرکز نمایید.

آرامش داشته باشید

فشار روانی برای برخی از افراد مفید است اما اغلب ما وقتیـکه رها از تنشها می باشیم، بهتر عمل می کـنـیم. نفسی عمیق کشـیده و آرامـش خـود را حفظ کنید. تمدد اعصاب باعث بالا رفتن سطح آگاهی و قابلیت بخاطر سپاری در شما می گردد.

گزینشی عمل نمایید

این امکان وجود ندارد که یک فرد همه مسائل پیرامون خود را به ذهن بسپارد. شما باید انتخاب گر باشید؛ آنچه را که مایل به نگهداریش در حافظه هستید برگزیـده و مـابـقـی را فراموش کنید. مغز شما همانند یک کشوی فایل می ماند. بنابراین پرونده های غیرضروری را دور انداخته و فضا را برای نگهداری چیزهای مهم تر آزاد بگذارید.

به سلامتی خود اهمیت دهید

مغز بصورتی صمیمانه به بدن متصل است. هر روز تمرین کنید تا فشار خونی متــعادل و ششهایی سالم داشته باشید. از رژیم غذایی مناسب استفاده کنید تا مواد غذایـی و ویتامینهای مورد نیاز بدنتان تامین گردند. خوردن مشروبات الکلی و استعمال دخانیات باعث کاهش خلاقیت ذهن می شود.

روش قیفی

سعی کنید مفاهیم مورد نظر را از کلی به جزیی به ذهن بسپارید تا چهارچوب کلی مطلب را بدانید سپس به جزئیات و توضیحات آن بپردازید. در ضمن وقتی کلیات را بدانید ، یادآوری جزئیات آسانتر است.

تداعی معانی

اگر میان آنچه می آموزید و شرایطی که در آن هستید ارتباط برقرار کنید و به معانی توجه کنید، در نتیجه فکر کردن به مورد اول، مساله دوم نیز به ذهن می آید که این مساله از دو راه امکان پذیر است .

الف ) ارتباط میان موضوعات: به این ترتیب پردازش اطلاعات به طور عمیق انجام شده و چنانچه بتوانیم میان اطلاعاتی که از قبل در ذهن داشتیم و چیزی که حالا یاد می گیریم یک پل ارتباطی برقرار کنیم کارمان ساده تر می شود.

ب ) طبقه بندی موضوعات : مفاهیمی را که از نظر معانی به هم نزدیک هستند را در یک گروه قرار دهید.

تقطیع

اطلاعات بزرگتر را به واحدهای کوچکتر تقسیم کردن می‌تواند باعث به خاطر سپاری آسانتر شود. مثلا برای حفظ کردن عدد 10 رقمی آن را به 5 عدد 2 رقمی تقسیم کرده و حفظ نمائید.

داشتن هدف و برنامه ریزی

زمانی که هدف خود را از مطالعه مشخص کنید آمادگی بیشتری برای خواندن و یادگیری دارید. داشتن هدف کمک می‌کند تا در حین مطالعه دقت بیشتری داشته باشید و تمرکز حواس بهتر می‌شود.
برنامه ریزی درسی باعث می‌شود که در حین مطالعه دقت بیشتری داشته باشید و تمرکز حواس بهتر می‌شود. برنامه ریزی درسی باعث می‌شود که هر مطلب و موضوع را در زمان خودش مطالعه کنید. با برنامه ریزی به روند یادگیری خود نظم می‌دهید که به مکانیسم حافظه کمک شایانی می‌نماید.

استفاده از تمام حواس

بینایی مانند دیدن و نگاه کردن جملات و شنوایی تکرار عبارات با صدای بلند به ویژه در زمان مرور، و حرکتی مانند یادداشت برداری می‌تواند به افزایش یادگیری کمک موثری نماید.

نکات فوق می تواند در تقویت توانایی حافظه مؤثر باشد؛ولی با این حال در بعضی شرایط ضرورت دارد تا با کمک گرفتن از یک روانشناس (مرکز مشاوره دانشگاه) شیوه های صحیح مطالعه را یاد بگیریم.